YÂSİR b. ÂMİR

(ياسر بن عامر)

Ebû Ammâr Yâsir b. Âmir b. Mâlik el-Ansî (ö. m. 615)

İslâm tarihinde şehid olan ilk erkek sahâbî.

Ammâr b. Yâsir’in babası olup Yemenli Ans kabilesinin Yâm koluna mensuptur. Ammâr ve kardeşleri Hâris ve Mâlik kayıp olan diğer kardeşlerini aramak için Mekke’ye gittiler. Hâris ve Mâlik bir süre sonra memleketlerine döndüler; Yâsir, Mahzûmoğulları’ndan Ebû Cehil’in amcası Ebû Huzeyfe b. Mugīre’nin himayesinde Mekke’ye yerleşti. Ebû Huzeyfe onu Sümeyye bint Hubbât adındaki câriyesiyle evlendirdi. Bu evlilikten Ammâr doğunca Ebû Huzeyfe Sümeyye’yi âzat etti. Yâsir ve Ammâr, Ebû Huzeyfe’nin Câhiliye döneminde ölümüne kadar onun yanından ayrılmadılar. Yâsir’in Ammâr’dan sonra Abdullah ve Hureys adında iki oğlu daha oldu; Hureys Câhiliye döneminde öldürüldü. Yâsir ile Sümeyye, oğulları Ammâr ve Abdullah ile birlikte Resûl-i Ekrem’e ilk inananlar arasında yer aldı. Bütün aile Müslümanlığı kabul ettikten sonra Hz. Peygamber onlara “Âlü Yâsir” diye hitap etmeye başladı. Ammâr, Resûlullah’tan beş altı yaş daha büyük olduğuna göre İslâm’a girdiklerinde Yâsir yaklaşık altmış yaşındaydı. Ammâr, Resûl-i Ekrem’in hanımlarından Ümmü Seleme’nin sütkardeşidir.

Yâsir ile Sümeyye İslâmiyet’i seçtikleri için Müşriklerden ağır işkence gördüler. Hz. Osman’ın naklettiğine göre müşrikler Yâsir’e, Sümeyye ve Ammâr’a Mekke’nin dışındaki bir yerde işkence ederken Hz. Peygamber oraya gelmiş, Yâsir, “Bu işkence hiç bitmeyecek mi?” deyince Resûlullah ona, “Sabret” diye cevap vermiş, ardından, “Allahım! Yâsir ailesini bağışla; şüphesiz bağışlamışsındır” şeklinde dua etmiştir (Müsned, I, 62). Başka bir gün de Resûl-i Ekrem, güneşin yakıp kavurduğu bir zamanda kızgın taşlar üzerinde işkence gören Yâsir ailesinin yanına gitmiş ve yine, “Yâsir ailesi, sabredin! Size cenneti müjdeliyorum” demiştir (Hâkim, III, 388). Bu işkenceler sonunda Sümeyye, Ebû Cehil tarafından mızrakla göğsünden vurularak öldürüldü, böylece İslâm’ın ilk kadın şehidi oldu. Onun ardından Yâsir de işkence ile şehid edildi. Bazı rivayetlere göre ise Yâsir, Sümeyye’den önce şehid edilmiştir. “İnsanlardan öylesi vardır ki Allah’ın rızasını kazanmak için kendisini feda eder. Allah kullarına pek merhametlidir” meâlindeki âyetin (el-Bakara 2/207) Yâsir ailesi hakkında nâzil olduğu rivayet edilmektedir (Süyûtî, I, 577). Yâsir’den oğlu Ammâr ile Hz. Osman rivayette bulunmuştur.

BİBLİYOGRAFYA:

Müsned, I, 62; İbn Hişâm, es-Sîretü’n-nebî (nşr. M. Muhyiddin Abdülhamîd), Beyrut, ts. (Dârü’l-fikr), I, 339-343; Belâzürî, Ensâb (Zekkâr), I, 178 vd.; Hâkim, el-Müstedrek, III, 388-389; İbn Abdülber, el-İstîǾâb, III, 675-678; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, II, 67; a.mlf., Üsdü’l-ġābe, V, 467-468; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâǿ, I, 406-410; İbn Kesîr, es-Sîre, I, 494-495; İbn Hacer, el-İśâbe, III, 647-648; Süyûtî, ed-Dürrü’l-menŝûr, Beyrut 1403/1983, I, 577.

Ayhan Tekineş