The ISLAMIC QUARTERLY
İslâm kültürü hakkında İngiltere’de üç ayda bir çıkan akademik dergi.
1954 yılının Nisan ayından beri Londra Merkez Camii’nin de bulunduğu külliyede faaliyetlerini sürdüren The Islamic Cultural Centre tarafından yayımlanmakta olup Batı’da İslâm ve İslâm kültürü hakkında müslümanlarca çıkarılan ilk akademik dergilerden biridir. İlk sayıda editör Ali Abdülkādir, derginin amacının İslâm kültür dünyasında akademik özellikleri haiz yeni çalışmaları, müslümanların bu alandaki başarılarını duyurmak olduğunu söylemekte ve bu derginin İslâm’ı ilkel ve romantik bir çöl dini şeklinde gören, fakat aynı zamanda önemli politik güçler arasında sayan Batılı entelektüellere karşı, onun gerçek karakterini ortaya koyacağını ifade etmektedir. Ali Abdülkādir, mevcut dergilerden bir kısmının İslâm’ı Doğu araştırmalarının bir dalı olarak ele aldığını, bir kısmının da misyoner zihniyetiyle hatalar bulmayı hedeflediğini göz önünde tutarak yüksek derecede entelektüel, meseleleri mânevî ve ahlâkî bakış açısıyla inceleyen ve sadece İslâm’a hasredilmiş akademik düzeyde bir dergiye ihtiyaç duyulduğunu ve The Islamic Quarterly’nin bu ihtiyacı karşılamak için çıkarıldığını söylemektedir. Doğu ile Batı arasında bir köprü olacağını umduğu derginin kurulmasına büyük çaba harcayan Ali Abdülkādir, ikinci sayıdan sonra, Ezher’deki vazifesine geri dönmüş ve yerine Hamûde Gurebâ tayin edilmiştir. Bundan sonra sırasıyla İbrâhim Abdülhamîd, B. A. Awad, M. E. Zekî Bedevî, A. A. Muğram derginin editörlüğünü yürütmüşlerdir.
1960’lı yıllarda yayımlanmaya değer makale bulmakta sıkıntı çeken ve 1975-1978 yılları arasında Londra Merkez Camii’nin yapımı sebebiyle yayımına ara veren dergi, halen Hamad A. Al-Majed’in editörlüğü ve C. Le Gai Eaton’ın editör yardımcılığında XLIV. cildinin 2. sayısını çıkarmış durumdadır. Ortalama altmış-seksen sayfa hacminde olan derginin her dört sayısı bir cilt teşkil etmektedir. Dergiye makale yazanlar arasında J. N. D. Anderson, Muhammed Yûsuf Mûsâ, W. Montgomery Watt, Frithjof Schuon (Îsâ Nûreddin), Arthur John Arberry, Franz Rozental, Douglas Morton Dunlop, Abdüllatîf et-Tîbâvî, Seyyid Hüseyin Nasr, İsmâil Râcî Fârûkī, William Chittick gibi ilim adamları bulunmaktadır.
İlk yayımlandığı tarihten itibaren klasik İslâmî konulara ve İslâm’a sempati duyan şarkiyatçıların araştırmalarına özel önem veren derginin 1978’den sonra yayın politikasında bazı değişikler yaptığı anlaşılmaktadır. Bir taraftan şarkiyatçılar dışlanırken bir taraftan da klasik İslâmî konular ikinci planda bırakılmış ve daha çok modern araştırmalara önem verilmiştir. Dergide zaman zaman diğer dillerden İngilizce’ye tercüme edilen makalelerin de yayımlandığı görülür. Akademik düzeydeki çalışmaların dışında kitap tanıtımlarına, İslâm’la ilgili ilmî sempozyumlara ve yeni kurulan cemiyetlere dair haberlere de yer verilmektedir. The Islamic Quarterly, kırk beş yıllık yayın hayatı boyunca bu içeriğiyle sadece akademisyenlere değil aynı zamanda Batı’da İslâm’la ilgilenen entelektüel kesime hitap etmek istemiş ve müslümanların temsilcisi olmaya çalışmıştır.
BİBLİYOGRAFYA:
Ali Abdel Kader, “The Islamic Quarterly”, IQ, I/1 (1954), s. 3-4; H. Ghoraba, “Editorial”, a.e., I/3 (1954), s. 139; M. A. Zaki Badawi, “Editorial Note”, a.e., XX-XXII/1-2 (1978), s. 2.
Adnan Aslan