TALK b. ALİ
(طلق بن علي)
Ebû Alî Talk b. Alî (Sümâme) b. Talk es-Sühaymî el-Hanefî el-Yemâmî
Sahâbî.
Hicaz bölgesinin doğusunda Yemâme’de yaşayan Benî Hanîfe kabilesine mensuptur. Hicretin ilk yılında (622) kabilesinden Selmâ b. Hanzale es-Sühaymî başkanlığındaki bir heyetle Medine’ye geldi. Kafilede aynı kabileden Müseylimetülkezzâb da vardı. Remle bint Hâris el-Ensâriyye’nin evinde misafir kalan heyettekiler, Müseylime’yi Medine dışında eşyalarının başında bırakarak Hz. Peygamber’in huzuruna çıktılar ve müslüman oldular. Medine’de kaldıkları sürece Kur’an ve dinî bilgiler öğrendiler. Harç karma işinde usta olan Talk b. Ali o sıralarda inşa edilmekte olan Mescid-i Nebevî’nin yapımında çalıştı. Resûlullah da, “Şu Hanefî gerçekten harç ustasıymış” diyerek onu takdir etti. Medine’de bir müddet kalan heyeti Resûl-i Ekrem hediyelerle memleketine uğurladı.
Talk b. Ali’nin anlattığına göre, Benî Hanîfe heyeti Resûlullah’a memleketlerinde bir kilise bulunduğunu söylemiş, ayrıca kendisinden bir miktar abdest suyu vermesini istemişti. Resûl-i Ekrem abdest aldıktan sonra artan suyu bir kırbanın içine dökerek onlara verdi ve memleketlerine vardıklarında kiliseyi yıkmalarını, yerine bu suyu serperek oraya bir mescid yapmalarını istedi. Heyettekiler memleketlerinin uzak, havanın da çok sıcak olduğunu, oraya varıncaya kadar bu suyun buharlaşacağını söyleyince Hz. Peygamber kırbaya su ilâve etmelerini tembih etti. Bunlar Yemâme’ye döndükleri zaman kiliseyi yıktılar, yerine abdest suyunu serperek orada bir mescid inşa ettiler. Bu mescidde Talk b. Ali ezan okudu. Yine Talk b. Ali’nin belirttiğine göre kilisenin rahibi ezanı işitince onun hak söz ve gerçek çağrı olduğunu belirterek oradan ayrıldı, bir daha da geri dönmedi (Nesâî, “Mesâcid”, 11). Resûlullah’ın yanında bulunduğu sırada Talk b. Ali’yi bir akrebin soktuğu, Hz. Peygamber’in ona okuyup akrebin soktuğu yeri eliyle meshettiği zikredilmiştir (İbn Hacer, el-İśâbe, V, 563). Talk b. Ali’den oğlu Kays, kızı Halde (Hâlide), Abdurrahman b. Ali b. Şeybân ve Abdullah b. Bedr hadis nakletmiştir. Talk’ın rivayetleri Abdürrezzâk b. Hemmâm, Ebû Bekir İbn Ebû Şeybe, Ahmed b. Hanbel, İbn Mâce, Ebû Dâvûd, Tirmizî, İbn Huzeyme ve İbn Hibbân gibi ilk dönem muhaddislerinin kitaplarında yer almış olup bunları Ahmed b. Hanbel el-Müsned’inde (IV, 22-23); Taberânî ise el-MuǾcemü’l-kebîr’inde (VIII, 330-338) toplamıştır.
BİBLİYOGRAFYA:
Müsned, IV, 22-23; İbn Sa‘d, eŧ-Ŧabaķāt, I, 316-317; Buhârî, et-Târîħu’l-kebîr, IV, 358; İbn Hibbân, eŝ-Ŝikāt (nşr. Seyyid Şerefeddin Ahmed), Beyrut 1395/1975, I, 135; III, 205; Taberânî, el-MuǾcemü’l-kebîr (nşr. Hamdî Abdülmecîd es-Selefî), Beyrut, ts. (Dâru ihyâi’t-türâsi’l-Arabî), VIII, 330-338; İbn Abdülber, el-İstîǾâb (Bicâvî), II, 776; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe (Bennâ), III, 92-93; Safedî, el-Vâfî, XVI, 492; İbn Hacer, el-İśâbe (Bicâvî), III, 411, 538; V, 563; a.mlf., Tehźîbü’t-Tehźîb, V, 29.
Nuri Topaloğlu