SÂMİ NECMEDDİN
(1911-1933)
Türk tezhip, ebru ve cilt sanatkârı.
23 Ocak 1911’de Üsküdar’da doğdu. Babası hattat Mehmed Necmeddin Okyay, annesi Seniye Hanım’dır. Ölümü soyadı kanunundan önce olduğu için ailenin Okyay soyadını kullanamamıştır. İlk, orta ve lise öğrenimini Üsküdar’da tamamladıktan sonra Sultanahmet’teki Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi’nden mezun oldu. Çocukluk yıllarında babasından ve onun geniş sanat çevresinden ebru, cilt ve tezhip dersleri almaya başladı. Kısa zamanda üstün yeteneğiyle bu sanatlarda öne çıktı ve klasik tarzda başarılı eserler ortaya koydu. Cilt sanatında “deri oygu” adını verdiği müşebbek şemse tarzını yeniden canlandırdı. Aynı zamanda klasik gömme kitap kapları hazırladı. Mücellit ve müzehhip Bahaeddin Efendi’den (Tokatlıoğlu) ders alarak tezhip ve ruganî cilt yapımını ilerletti. 1931 yılında cilt ve tezhip sanatında hocasından icâzet aldı. Bahaeddin Efendi, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde bulunan bazı kitapların tamiri için görevlendirildiğinde Sâmi Necmeddin hocasına yardımcı oldu. Bu çalışmaları sırasında ve ders aldığı yıllarda hocasının kitap sanatlarıyla ilgili görüş ve bilgilerini, özellikle tezhip ve cilt sanatında kullanılan terim ve tabirleri kaydederek bunların doğru bir şekilde günümüze ulaşmasında önemli rol oynadı. 12 Haziran 1933 tarihinde vefat eden Sâmi Necmeddin, Üsküdar Yeni Vâlide Camii’nde babasının kıldırdığı cenaze namazının ardından Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi. Cilt ve tezhip sahasında yaptığı pek çok eser arasında bilinenler şunlardır: Esad Fuad (Tugay) Bey için Kâmil Akdik’in 1931’de yazdığı en‘âm-ı şerifin bezemesi (TTK Ktp., nr. Y 298); Neyzen Emin Efendi’nin 1933’te yazdığı sülüs, nesih kıta bezemesi ve iki takım deri oygu kabı (Türk Petrol Vakfı Ktp., nr. 57, 114, 115); Şeyh Hamdullah tarafından yazılmış mushaf-ı şerifin hâtime sayfası tezhibi (TSMK, Yeniler, nr. 913).
BİBLİYOGRAFYA:
Sâmi Necmeddin metrûkâtı, M. Uğur Derman özel kitaplığı; Necmeddin Okyay’ın Hâtıra Defteri, M. Uğur Derman özel kitaplığı, M. Uğur Derman, Türk Sanatında Ebrû, İstanbul 1977, s. 48; a.mlf., “Hezârfen Hattat Üsküdarlı Necmeddin Okyay”, Üsküdar Sempozyumu I: 23-25 Mayıs 2003: Bildiriler (haz. Zekeriya Kurşun v.dğr.), İstanbul 2004, II, 182-194; a.mlf., “Toygartepesi’ndeki Ev”, Türk Edebiyatı, XXXIII/ 389, İstanbul 2006, s. 24-32; Hasibe Mazıoğlu, Ahmet Remzi Akyürek ve Şiirleri, Ankara 1987, s. 263-264.
F. Çiçek Derman