OSMAN BEY, Hamâmîzâde
(ö. 1890 [?])
Neyzen ve dinî eserler bestekârı.
Hakkında kaynaklarda yeterli bilgiye rastlanmamaktadır. Üsküdarlı nisbesiyle Hacı Osman Bey diye de anılır. Mevcut bilgilere göre Kādirî tarikatına intisap etti ve Osman Şems Efendi’nin müridi oldu. Dönemin mûsiki üstadı Hacı Fâik Bey’den ders alarak mûsiki bilgisini geliştirdi. Aynı zamanda sesinin güzelliğiyle de bilinen Osman Bey, Üsküdar’da Ahmediye Camii ile İnadiye semti arasında bulunan Gündoğumu caddesinin Pırnal sokakla birleştiği köşede yer alan ve bugün de işletilmekte olan Ağa Hamamı’nın sahiplerinden olup hamamı çalıştırdığı için Hamâmîzâde diye şöhret bulmuştur (Haskan, II, 960). Veliaht Mehmed Reşad’a (V. Mehmed) mensubiyeti dolayısıyla Halep’e sürüldü. Orada 1890’larda vefat ederek aynı şehirde defnedildi.
Osman Bey çok sayıda ilâhinin yanı sıra şarkılar da bestelemiştir. İlâhi güftelerinin çoğu şeyhi Osman Şems Efendi’ye aittir. Yılmaz Öztuna onun iki şarkı (yegâh ve nihâvend makamlarında) ve altı adet ilâhisinin (ikisi hüseynî, bayatî, bestenigâr, hicaz ve rast makamlarında) listesini vermektedir (BTMA, II, 167). Güftesi I. Ahmed’e (Bahtî) ait düyek usulündeki, “Dilhânesi pür nûr olur envâr-ı zikrullāh ile” mısraıyla başlayan hicaz ilâhisi meşhurdur. Pek çok talebe yetiştiren Osman Bey’in tanınmış talebelerinden biri Yusuf Dağseven’dir (ö. 1945).
BİBLİYOGRAFYA:
Sadettin Nüzhet Ergun, Türk Şairleri, İstanbul 1936, I, 289; a.mlf., Türk Musikisi Antolojisi, İstanbul 1943, II, 498, 503, 651, 759; Özalp, Türk Mûsikîsi Tarihi, II, 338; Mehmet Nermi Haskan, Yüzyıllar Boyunca Üsküdar, İstanbul 2001, II, 960; Yılmaz Öztuna, “Osman Bey”, TA, XXVI, 75; a.mlf., BTMA, II, 167.
DİA