KĀSIM
(القاسم)
Hz. Peygamber’in oğlu.
Resûl-i Ekrem’in nübüvvetinden kısa bir süre önce Mekke’de dünyaya geldi. Annesi Hz. Hatice’dir. Kāsım’ın doğumuyla ilgili başka rivayetler de bulunmakla birlikte İbn İshak, genel bir ifadeyle Hz. Peygamber’in Hatice’den doğan bütün çocuklarının nübüvvetten önce dünyaya geldiğini belirtmektedir. Resûlullah ilk çocuğu Kāsım olduğu için Ebü’l-Kāsım künyesiyle anılmıştır. Kāsım’ın ebesi Ümmü Râfi‘ Selmâ olup akīka için iki kurban kesilmiştir. Onun ne kadar yaşadığı ve ne zaman öldüğü konusunda da ihtilâf vardır. Yedi gün veya yedi ay yaşadığı, süt emme yaşını tamamladığı, hatta temyiz yaşında yahut hayvana binecek yaşta öldüğü ileri sürülmüştür. Resûl-i Ekrem’in çocuklarının vefatıyla ilgili olarak yine genel bir ifade kullanan İbn İshak kızlarının peygamberlik dönemine ulaştığını, erkek çocuklarının ise nübüvvetten önce, öldüğünü kaydeder. Kāsım’ın nübüvvetten sonra vefat ettiğini kabul edenlerin en önemli dayanağı, onun ölümünün Kevser sûresinin nüzûl sebepleri arasında zikredilmesidir. Buna göre Kāsım öldüğünde müşriklerden biri Resûlullah’ın soyunun kesildiğini iddia etmiş, bunun üzerine Kevser sûresi nâzil olmuştur. İbn Mâce’nin es-Sünen’inde (“Cenâǿiz”, 27) yer alan bir rivayette, Kāsım’ın süt emme çağını tamamlamasına az bir süre kala ölmesi üzerine annesinin bu süreyi doldurmadan ölmesi sebebiyle üzüntüsünü dile getirdiği, Resûl-i Ekrem’in de onun bu müddeti cennette tamamlayacağını söylediği belirtilmektedir.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Mâce, “Cenâǿiz”, 27; İbn İshak, es-Sîre, s. 61, 229; İbn Hişâm, es-Sîre, I, 190-191; Süheylî, er-Ravżü’l-ünüf, Kahire 1971, I, 214-215; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, II, 40, 72, 307; VII, 130-131; a.mlf., Üsdü’l-ġābe, IV, 377-378; İbn Kayyim el-Cevziyye, Zâdü’l-meǾâd, Kahire 1970, I, 40; Şâmî, Sübülü’l-hüdâ, XI, 16-20; Nûreddin el-Halebî, İnsânü’l-Ǿuyûn, Kahire 1964, III, 391; Zürkānî, Şerĥu’l-Mevâhib, Beyrut 1393/1973, III, 193-195; Âlûsî, Rûĥu’l-meǾânî, XXX, 248; Köksal, İslâm Tarihi (Mekke), II, 168-169.
Asri Çubukçu