İBNÜ’s-SEDÎD, Fahreddin

(فخر الدين ابن السديد)

Fahrüddîn Mâcid (Abdullāh) b. Ebi’l-Fezâil Sedîdiddîn b. Senâilmülk el-Kıbtî (ö. 833/1430)

Memlükler dönemi devlet adamı.

İbnü’l-Müzevvik diye de bilinir. Divan kâtipliklerinde hizmet gören bir Kıptî ailesindendir. İlk devlet hizmetine kâtip Sa‘deddin İbn Gurâb’ın yanında başladı. Sultan el-Melikü’n-Nâsır Ferec zamanında (1399-1412) yükselerek “nâzırü’l-ceyş” ve bir süre için İbn Gurâb’ın yerine sır kâtipliği görevlerinde bulundu. Sultan el-Melikü’l-Mansûr Abdülazîz b. Berkūk’un kısa saltanatında da nâzırü’l-ceyş görevini sürdürdü. 809’da (1406) Ferec’in ikinci saltanatı döneminde İbn Gurâb’ın


ölümüyle boşalan sır kâtipliğine getirildiyse de bir müddet sonra azledildi. 815 (1412) yılında nâzırü’l-ıstabl (mîrâhur) ve tekrar sır kâtibi olarak tayin edildi. 10 Safer 815’te (22 Mayıs 1412) tutuklandı. Bu arada Ferec’in ölümüyle boşalan saltanat makamına Halife Müstaîn-Billâh’ın getirilmesinde önemli rol oynadı. el-Melikü’l-Müeyyed Şeyh el-Mahmûdî’nin hükümdarlığı döneminde ise (1412-1421) herhangi bir resmî görev alamadı ve günden güne itibarını kaybetti. el-Melikü’l-Eşref Barsbay zamanında (1422-1438) Cânibek es-Sûfî taraftarı olmak ve onun yerini gizlemekle suçlanarak sürgün cezasına çarptırılıp Kahire’den uzaklaştırıldı. Bundan sonra hayatının sonuna kadar endişe içinde yaşadı; 12 Receb 833’te (6 Nisan 1430) vefat etti.

BİBLİYOGRAFYA:

İbn Hacer, İnbâǿü’l-ġumr, V, 278, 310-311; VII, 59; VIII, 217; İbn Tağrîberdî, en-Nücûmü’z-zâhire, XIII, 42, 49, 51, 192; XIV, 286; XV, 166-167; Sehâvî, eđ-Đavǿü’l-lâmiǾ, III, 235; İbn İyâs, BedâǿiǾu’z-zühûr, II, 133; W. M. Brinner, “Ibn al-Sadīd”, EI² (İng.), III, 923; Seyyid Alî Âl-i Dâvûd, “İbn Sedîd”, DMBİ, III, 667-668.

Asri Çubukçu