İBN HAMMÂD el-BURNUSÎ
(ابن حمّاد البرنسي)
Ebû Abdillâh Muhammed b. Hammâd (Hamâdu) el-Burnusî es-Sebtî (VI./XII. yüzyıl)
Kuzey Afrikalı fakih ve tarihçi.
Mağrib-i Aksâ’daki Sebte’de (Ceuta) dünyaya geldi. Burnus Berberîleri’nden olup aynı künyeyi ve adı taşıyan Ebû Abdullah İbn Hammâd es-Sanhâcî ile karıştırılmamalıdır. VI. (XII.) yüzyılda yaşadığı tahmin edilmekte ve meşhur âlim Kādî İyâz’ın talebesi olduğu bilinmektedir.
Daha çok bir fakih ve tarihçi olarak temayüz eden İbn Hammâd, Kitâbü’l-Muķtebis (Ķabes) fî aħbâri’l-Maġrib ve Fâs ve’l-Endelüs adlı eseri telif etti. Günümüze ulaşmadıysa da İbn İzârî’nin el-Beyânü’l-muġrib’inde Zehebî’nin Teźkiretü’l-ĥuffâž’ında, İbn Ebû Zer’in el-Ķırŧâs’ında ve anonim Mefâħirü’l-Berber’de bu eserden bol miktarda iktibaslar yapıldığı bilinmektedir. İbn Hammâd, Kādî İyâz’ın Tertîbü’l-medârik’inin hulâsası olan ve Muħtaśarü’l-medârik adını taşıyan bir eser daha telif etmiştir. Rabat’taki el-Mektebetü’l-Haseniyye’de bir nüshası bulunan bu esere müellif bazı önemli kaynakları da ilâve etmiştir (Fricaud, s. 457).
BİBLİYOGRAFYA:
Mefâħirü’l-Berber (nşr. M. Ya‘lâ), Madrid 1996, s. 180, 185, 207, 260; ayrıca bk. neşredenin girişi, s. 87; Kādî İyâz, Tertîbü’l-medârik, neşredenin girişi, I, 32; İbn Ebû Zer, el-Enîsü’l-muŧrib, Rabat 1972, s. 24, 28, 38, 50, 66, 180, 188, 198; İbn Sûde, Delîlü müǿerriħi’l-Maġribi’l-aķśâ, Dârülbeyzâ 1960, I, 59-60, 269-270; H. R. Idris, La Berbérie oriantale sous les Zīrīdes, Paris 1962, I, 19; E. Fricaud, Ibn ǾIdārī al-Marrākušī (doktora tezi, 1994), Université Lumière (Lyon), s. 457; Saîd A‘râb, “İbn Ĥamādu”, DaǾvetü’l-ĥaķ, sy. 3, Mekke 1982, s. 21-31; sy. 8 (1982), s. 22-28; a.mlf., “Cevânib mine’l-ĥayâti’l-fikriyye bi-Sebte min ħilâli Muħtaśari’l-medârik”, Mecelletü Külliyyeti’l-âdâb bi-Tıŧvân, III, Tıtvan 1410/1989, s. 227-246; “Ibn Ĥamādu”, EI² (Fr.), III, 806.
Marıa-Jesus Vıguera-Molıns