HULÛSİ EFENDİ
(1849-1897)
Zâkirbaşı ve mûsikişinas.
İstanbul’da doğdu. Kıyâmî zâkirlerinden Osman Efendi’nin oğludur. Babasından aldığı ilk mûsiki bilgilerini, zâkirbaşı Kambur Şevki Efendi’den çeşitli dinî eserler meşkederek geliştirdi. Bu arada mi‘râciyye meşkine başlayacakları sırada hocasının vefatı üzerine (1874) çalışmalarına Şevki Efendi’nin hocası Şeyh Dellâl Osman Efendi’nin yanında devam etti. Odabaşı Rifâî Tekkesi şeyhi Hâfız Ahmed Muhtar Efendi’ye intisap ederek ondan hilâfet aldı. Rifâî, Sa‘dî, Kādirî ve Bedevî tekkelerinde zâkirbaşılık yaptı. Nuruosmaniye Camii’nde müezzinlik de yapan Şeyh Hulûsi Efendi 22 Cemâziyelâhir 1315’te (18 Kasım 1897) vefat etti ve Silivrikapı dışındaki kabristana defnedildi.
İyi bir mi‘râciyye okuyucusu olan, tiz sesi ve zikir idaresindeki ustalığı ile devrinin tanınmış zâkirbaşıları arasında yer alan Hulûsi Efendi İstanbul tekkelerinin çoğunda hizmet etmiştir. Görev yaptığı bu tekkeler şu şekilde sıralanabilir: Cumartesi günü Cerrahpaşa’da Rifâiyye’den Bekâr Bey, pazar günü Haseki’de Kādiriyye’den Erdi Baba, pazar akşamı Sultanahmet’te yine Kādiriyye’den Kaygusuz Baba, pazartesi günü Koska’da Sa‘diyye’den Abdüsselâm, pazartesi akşamı Haseki’de Saatçı Hâfız Ahmed Efendi, salı günü Etyemez’de Sa‘diyye’den Kadem-i Şerif, salı akşamı Aksaray’da Edhem Bey, çarşamba günü Odabaşı’nda Rifâiyye’den Şeyh Abdullah Efendi, perşembe günü Mevlânâkapı’da Rifâiyye’den Alyanak Ali Efendi, perşembe akşamı Beylerbeyi’nde Bedevî, cuma akşamı Haseki’de Kādiriyye’den Bayrampaşa (Baba Efendi) tekkeleri. Ayrıca bunların dışında zaman zaman davet edildiği diğer tekkelerde de bulunurdu. Bazı ilâhiler besteleyen Hulûsi Efendi’den zamanımıza iki eseri ulaşabilmiştir. Yetiştirdiği talebeler arasında en tanınmışı zâkirbaşı Ali Gerçek’tir.
BİBLİYOGRAFYA:
Ergun, Antoloji, II, 480, 488-489, 621-622, 663, 775; Şengel, İlâhîler, III, 90-91; Öztuna, BTMA, I, 354; Ömer Tuğrul İnançer, “Rıfaîlikte Zikir Usulü ve Musiki”, DBİst.A, VI, 330.
Nuri Özcan