HUBEYB b. İSÂF
(خبيب بن إساف)
Hubeyb b. İsâf (Yisâf) b. İnebe el-Hazrecî
Sahâbî.
Medine’nin iki büyük kabilesinden biri olan Hazrec’in Cüşemoğulları koluna mensuptur. Medine’deki münafıkların reisi Übey b. Selûl’ün kızı Cemîle ile evlendi, bu evlilikten Abdullah adında bir oğlu oldu. Hz. Ebû Bekir’in vefatından sonra onun hanımı Habîbe bint Hârice b. Zeyd ile evlendi. Müslümanlar Bedir Gazvesi için yola çıktıklarında arkadaşı Kays b. Muharris ile Hz. Peygamber’e gelerek kavimlerinin yaptığı bu savaşa katılmak istediklerini söylediler; onların henüz İslâmiyet’i kabul etmediklerini öğrenen Resûl-i Ekrem, müşriklere karşı müşriklerin yardımıyla savaşamayacaklarını belirtince her ikisi de müslüman olup Bedir Savaşı’na katıldı ve büyük yararlılık gösterdi (Müsned, III, 454). Hubeyb ile Kays’ın müslüman olmayıp ganimet almak için savaşmak istedikleri, Resûl-i Ekrem’in bunu kabul etmemesi üzerine Hubeyb’in müslüman olduğu, Kays’ın ise Bedir Gazvesi’nden sonra İslâmiyet’i kabul ettiği de rivayet edilmektedir (Vâkıdî, I, 47). Hubeyb’in cesur olduğunu bilen sahâbîler onun savaşa katılmasına sevindiler. Savaşta kendisini omuzundan yaralayan bir müşriki öldüren Hubeyb daha sonra onun kızıyla evlendi. Bedir Gazvesi’nde eğrilen kılıcını Hz. Peygamber’in düzelttiği, onun bu kılıçla Mekke müşriklerinin ileri gelenlerinden Ümeyye b. Halef’i yaraladığı veya öldürdüğü de nakledilmektedir. Ehl-i suffe’den olduğu da söylenen Hubeyb (Ebû Nuaym, I, 364) Bedir, Uhud ve Hendek savaşlarının yanı sıra Hz. Peygamber’in iştirak ettiği bütün savaşlara katılmış, Hz. Osman’ın hilâfeti döneminde (644-656) vefat etmiştir. Onun bir câriyesinden doğan oğlu Abdurrahman’dan olma torunu Hubeyb (ö. 132/749-50) hadis râvisidir (İbn Hacer, Tehźîbü’t-Tehźîb, III, 136).
BİBLİYOGRAFYA:
Müsned, III, 454; Müslim, “Cihâd”, 150; Tirmizî, “Siyer”, 10; Vâkıdî, el-Meġāzî, I, 36, 47, 81, 83-84, 148, 151, 166, 258, 282, 304, 341; İbn Hişâm, es-Sîre, Kahire 1974, II, 99; İbn Sa‘d, eŧ-Ŧabaķāt, III, 534-535; Ebû Nuaym, Ĥilye, I, 364-365; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, II, 118-119; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâǿ, I, 501-502; İbn Hacer, el-İśâbe, I, 418; a.mlf., Tehźîbü’t-Tehźîb, III, 136; Köksal, İslâm Tarihi (Medine), II, 81, 98-99.
İ. Hakkı Ünal