EBÛ KUDÂME es-SERAHSÎ

أبو قدامة السرخسي

Ebû Kudâme Ubeydullah b. Saîd b. Yahyâ el-Yeşkürî es-Serahsî (ö. 241/855)

Hadis hâfızı.

Serahs’ta doğdu. Benî Yeşkür kabilesinin âzatlı kölesidir. Adından çok künyesiyle meşhur olmuştur. İlk tahsilinden sonra Nîşâbur’a giderek orada yerleşti. Devrin tanınmış hadis âlimlerinden ders alarak tahsilini tamamladı ve diğer ilim merkezlerine bu maksatla pek çok seyahat yaptı. Ders aldığı âlimler arasında Süfyân b. Uyeyne, Yahyâ b. Saîd el-Kattân, Abdurrahman b. Mehdî, Vekî‘ b. Cerrâh ve Yezîd b. Hârûn gibi meşhur muhaddisler yer alır. Kendisinden de Buhârî, Müslim, Nesâî, İbn Huzeyme, Ebû Zür‘a er-Râzî, Ebû Hâtim er-Râzî vb. muhaddisler rivayette bulunmuşlardır.

Sika* bir muhaddis olarak bilinen Ebû Kudâme es-Serahsî, devrinde yapılan kelâmî tartışmalarda sünneti ve hadis ilimlerini savundu. Serahs, Nîşâbur ve çevresinde sünnetin ve hadis ilimlerinin yerleşip yayılmasında önemli rolü oldu. 237 (851) yılında Fârâb’da hadis meclisleri kurarak dersler verdi. Sahîh-i Buhârî’de on üç, Sahîh-i Müslim’de kırk sekiz rivayeti bulunmaktadır.

Ebû Kudâme 241 yılının Rebîülevvel ayında (Ağustos 855) Fârâb’da vefat etti ve orada defnedildi.

BİBLİYOGRAFYA:

Buhârî, et-Târîhu’l-kebîr, V, 383; a.mlf., et-Târîhu’s-sagīr, II, 376; İbn Ebû Hâtim, el-Cerh ve’t-taǾdîl, II/2, s. 317; İbn Ebû Ya‘lâ, Tabakātü’l-Hanâbile, I, 198; Zehebî, Tezkiretü’l-huffâz, II, 500, 501; a.mlf., AǾlâmü’n-nübelâǿ, XI, 405-406; a.mlf., el-Ǿİber, I, 436; İbn Hacer, Tehzîbü’t-Tehzîb, VII, 16-17; Hazrecî, Hulâsatü Tezhîb, s. 250; İbnü’l-İmâd, Şezerât, II, 99; Kays Âl-i Kays, el-Îrâniyyûn, II/1, s. 166-167.

Mücteba Uğur