EBÛ CA‘FER en-NÜFEYLÎ
أبو جعفر النفيلي
Ebû Ca‘fer Abdullah b. Muhammed b. Alî en-Nüfeylî (ö. 234/848)
Hadis hâfızı.
Kudâî ve Harrânî nisbeleriyle de anılır; hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Züheyr b. Muâviye, Mâlik b. Enes, Abdullah b. Mübârek, Hüşeym b. Beşîr ve Süfyân b. Uyeyne gibi âlimlerden hadis rivayet etti. Kendisinden de Yahyâ b. Maîn, Ahmed b. Hanbel, Ebû Dâvûd es-Sicistânî, Ebû Zür‘a er-Râzî, Ebû Hâtim er-Râzî, Zühlî ve daha başka muhaddisler rivayette bulundular.
Rivayetleri Sahîh-i Müslim dışında Kütüb-i Sitte’de yer alan Ebû Ca‘fer en-Nüfeylî’nin değerli bir muhaddis olduğunu birçok hadis otoritesi kabul etmiştir. Ahmed b. Hanbel, onun hâfıza gücünü anlatmak için kendisini elinde kitapla rivayet ederken hiç görmediğini söylemiş, Nüfeylî’den pek çok hadis rivayet etmekle bilinen Ebû Dâvûd ise hâfızası ondan daha güçlü birine rastlamadığını belirtmiştir. Hadis hâfızı unvanını kolay kolay kimseye vermeyen Şâzekûnî’nin bu unvanı sadece ona lâyık gördüğü bilinmektedir. Tanınmış muhaddis İbn Vâre, Nüfeylî’yi dinin direkleri olarak gösterdiği devrinin dört âlimi arasında saymış, Ebû Hâtim er-Râzî ve Dârekutnî de onun sika* ve rivayetleri delil olarak kullanılan bir kimse olduğunu ifade etmişlerdir.
Ebû Ca‘fer en-Nüfeylî, doksan yaşının üzerinde iken Rebîülâhir 234’te (Kasım 848) vefat etti.
BİBLİYOGRAFYA:
Buhârî, et-Târîhu’l-kebîr, V, 189; İbn Ebû Hâtim, el-Cerh ve’t-taǾdîl, V, 159; İbnü’l-Esîr, el-Lübâb, III, 320; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâǿ, X, 634-637; a.mlf., Tezkiretü’l-huffâz, II, 440-441; İbn Hacer, Tehzîbü’t-Tehzîb, VI, 16-18; İbnü’l-İmâd, Şezerât, II, 80-81.
Ali Osman Koçkuzu