DEVRAKI, Ya‘kub b. İbrâhim
(يعقوب بن إبراهيم الدورقي)
Ebû Yûsuf Ya‘kub b. İbrâhîm b. Kesîr ed-Devrakı (ö. 252/866)
Muhaddis.
166’da (782-83) Bağdat’ta doğdu. Kardeşi muhaddis Ahmed b. İbrâhim gibi Abdî ve Kaysî nisbeleriyle de anılır (Devrakı nisbesinin anlamları için bk. DEVRAKI, Ahmed b. İbrâhim).
Bağdat’ta tâbiînin büyüklerinden meşhur hadis ve fıkıh âlimi Leys b. Sa‘d’ı gördüğü söylenen Devrakı ilim tahsil etmek için çeşitli ülkelere seyahat etmiş, Yahyâ b. Maîn, Süfyân b. Uyeyne, Yahyâ el-Kattân, Vekî‘ b. Cerrâh, Abdurrahman b. Mehdî gibi muhaddislerden hadis öğrenmiş, Ahmed b. Hanbel’den de faydalanmıştır. Kendisinden de Kütüb-i Sitte müelliflerinden başka kardeşi Ahmed ed-Devrakı, Ebû Zür‘a er-Râzî, Ebû Hâtim er-Râzî, İbn Huzeyme, Yahyâ b. Saîd gibi büyük muhaddisler rivayette bulunmuşlardır. et-Tabakat sahibi İbn Sa‘d da onun talebesi olmuştur.
Nesâî ve İbn Hibbân onun güvenilir bir muhaddis olduğunu söylemişlerdir. Hatîb el-Bağdâdî ve Zehebî’nin de güvenilir bir hadis hâfızı olarak nitelendirdikleri Devrakı kendi döneminde Irak bölgesinde çok hadis rivayet etmekle tanınmıştır. Kaynakların çoğunda Devrakı’nin bir müsnedi olduğu belirtilmektedir. Ayrıca Dâvûdî onun bir de tefsir yazdığını söylemekte ise de hocası Hüşeym b. Beşîr’in et-Tefsîr’ini rivayet etmiş olması sebebiyle (bk. Sezgin, I, 38) böyle bir hükme varılmış olabileceği akla gelmektedir.
Devrakı Bağdat’ta ölmüştür.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Sa‘d, et-Tabakat, VII, 360; İbn Ebû Hâtim, el-Cerh ve’t-tadîl, IX, 202; Hatîb, Târîhu Bagdâd, XIV, 277-280; İbn Ebû Ya‘lâ, Tabakatü’l-Hanâbile, I, 414-415; Sem‘ânî, el-Ensâb, V, 353-354; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâ, XII, 141-144; a.mlf., Tezkiretü’l-huffâz, II, 505-506; İbn Hacer, Tehzîbü’t-Tehzîb, XI, 381-382; Dâvûdî, Tabakatü’l-müfessirîn, II, 377; İbnü’l-İmad, Şezerâtü’z-zeheb, II, 126; Hediyyetü’l-ârifîn, II, 537; Ziriklî, el-Alâm (Fethullah), VIII, 194; Sezgin, GAS, I, 38.
Selman Başaran