CÂM-ı CEM

جام جم

İranlı şair Evhadüddîn-i Merâgı’nin (ö. 738/1337-38) ahlâkî ve tasavvufî mesnevisi.

733 Ramazanının Kadir gecesinde (10 Haziran 1333) tamamlandığı kaydedilen yaklaşık 5000 beyitlik bir mesnevidir. Yazıldığı zaman büyük ilgi gören eser bir ay içinde 400 nüsha istinsah edilerek çok pahalıya satılmıştır. Şair eserini, meşhur Câmiu’t-tevârîħ müellifi tarihçi ve vezir Reşîdüddin Fazlullah’ın oğlu Gıyâseddin Muhammed’e ithaf etmiştir. Baş tarafında İlhanlı hükümdarlarından Ebû Saîd Bahadır Han (1316-1335) hakkında bir methiye vardır.

Senâî’nin Hadîkatü’l-hakıka’sı tarzında ve aynı vezinle yazılan Câm-ı Cem’de o tarihe kadar hiçbir İran şairinin temas etmediği ahlâkî disiplin, beşerî münasebetler, çocukların tahsil ve terbiyesi, hâkimlerin vazifeleri ve tasavvuf esaslarıyla ilgili hususlar son derecede başarılı bir şekilde ele alınmıştır.

Câm-ı Cem’in yazma nüshalarına oldukça sık tesadüf edilmektedir. Eser Vahîd-i Destgirdî (Tahran 1307 hş.) ve Saîd-i Nefîsî tarafından (Tahran 1340 hş.) neşredilmiştir.


BİBLİYOGRAFYA:

Rypka, HIL, s. 254; FME, I, 252-256; G. Meredith-Owens, “Awhadı”, EI² (İng.), I, 764; DMF, I, 720.

Orhan Bilgin