BELOT, Jean-Baptiste
(ö. 1822-1904)
Fransız ilâhiyatçısı ve sözlük yazarı.
Fransa’nın Bourgogne bölgesinde bugün Côte d’Or vilâyetine bağlı olan Lux kasabasında doğdu. Dijon papaz okulunda belâgat, Grek-Latin edebiyatı ve bir yıl felsefe okudu, özel olarak da gramer dersleri aldı. 1842’de Compagnie de Jésus teşkilâtına girdi, geri kalan papazlık tahsilini burada tamamladı. 1844’te Cezayir’e giderek orada iki yıl öğretmenlik yaptı. Cezayir’de bulunduğu sırada Arapça öğrendi. 1847’de Fransa’ya döndü ve iki yıl sonra Éléments de la Grammaire Arabe adlı eserini yazdı (Vals 1849). Kilise teşkilâtında çeşitli görevlerde bulundu. 1855-1859 yılları arasında Roma’da ilâhiyat tahsil etti. 1866’da Lübnan’a gitti. Lübnan’daki ilk iki yılını Cizvit papazlarının idare etmekte oldukları bir okulda hocalık yaparak geçirdikten sonra ölümüne kadar kalacağı Beyrut’a gitti. Beyrut’ta yazarlığa ve yayımcılığa başladı. Ruhanîlik, hıristiyan hayatı ve kutsal metinle ilgili birçok Arapça eser neşretti (bu eserler için bk. H. Fleisch, s. 3-4). 1872’de Katolik Matbaası’nın müdürü oldu ve 1898’e kadar bu görevde kaldı. 1898’den ölümüne kadar da sadece Arapça bölümüne nezâret etti.
Eserleri. 1. Éléments de la Grammaire Arabe (taş baskısı, Vals 1849). 2. Nühabü’l-mülah (A. Rodet ile birlikte; I-V, Beyrut 1870-1874). Arap edebiyatından seçmeleri ihtiva eden eserin daha sonra birçok baskısı yapılmıştır. 3. el-Ferâidü’d-dürriyye fi’l-lugateyni’l-Arabiyye ve’l-Faransiyye (Vocabulaire Arabe-Français) (Beyrut 1883). Belot bu eserini P. Cuche’un sözlüğünü esas alarak hazırlamıştır. Bu eser de birçok defa basılmıştır; ayrıca küçük hacimli baskıları da vardır.
4. Dictionnaire Français-Arabe (Beyrut 1890). 5. Cours Pratique de Langue Arabe (Beyrut 1896).
BİBLİYOGRAFYA:
Philip Dî Tarrâzî, Târîhu’s-sahâfeti’l-Arabiyye, Beyrut 1913, II, 81-87; L. Şeyho, Târîhu’l-âdâbi’l-Arabiyye fi’r-rubi’l-evvel mine’l-karni’l-işrîn, Beyrut 1926, s. 33; Serkîs, MuǾcem, I, 587-588; J. Fück, Die Arabischen Studien in Europa, Leipzig 1955, s. 294-295; F. Tutel, el-Müncid fi’l-edeb ve’l-ulûm, Beyrut 1960, s. 84; Mv.A, I, 402; Necîb el-Akıkı, el-Müsteşrikun, Kahire 1965, III, 1063; III (1980), s. 289-290; Ziriklî, el-Alâm (Fethullah), VIII, 210; P. Louis Cheikho, “Un Orientaliste Jésuite, le P. Jean Belot (1822-1904)”, el-Meşrık, VII, Beyrut 1904, s. 1144-1151; H. Fleisch, “Les Pères Cuche, Belot et Hava, Auteurs de Dictionnaires Arabes”, Arabica, X/1, Leiden 1963, s. 57-61; a.mlf., “Jean-Baptiste Belot (1822-1906)”, a.e., XXV, Leiden 1978, s. 1-9.
Süleyman Tülücü