ASHÂBÜ’l-VÜCÛH
أصحاب الوجوه
Şâfiîler’in müctehidlerle ilgili sınıflandırmalarına göre, mezhep imamının usul ve kaidelerine bağlı kalarak ictihadda bulunan fıkıh âlimleri.
Nevevî’nin yaptığı tasnifte “müntesib müctehidler” çerçevesinde mütalaa edilen bu âlimler, delil ve görüşlerinde mezhep imamına bağımlı olmayan “mutlak müntesib müctehidler”den sonra gelirler ve ictihadda bulunurken imamlarının koyduğu usul ve kaideleri aşmazlar. Delillerden hüküm çıkarma konusunda kabiliyetleri tamdır. Mezhep imamından görüş nakledilmeyen konularda onun usulünü uygulayarak ictihadda bulunurlar. “Mezhepte müctehid” diye de anılan bu âlimler Hanefîler’in tasnifinde “mesâilde müctehid” ve ashâbü’t-tahrîc* tabakalarına tekabül etmektedir (ayrıca bk. İbn Kayyim, IV, 212-215; Dihlevî, s. 70-71).
BİBLİYOGRAFYA:
Nevevî, el-MecmûǾ, I, 43-44; İbn Kayyim el-Cevziyye, İǾlâmü’l-muvakkıǾîn, IV, 212-215; İbn Emîrü’l-Hâc, et-Takrîr, Bulak 1316, III, 348; Şah Veliyyullah ed-Dihlevî, el-İnsâf, Beyrut 1983, s. 70-71; Leknevî, el-Fevâǿid, s. 104-105; M. Seyyid Bey, Usûl-i Fıkıh, İstanbul 1333, I, 245; M. Ebû Zehre, eş-ŞâfiǾî, Kahire 1367/1948, s. 388; Muhammed Hasan Heyto, el-İctihâd ve tabakatü müctehidi’ş-ŞâfiǾiyye, Beyrut 1409/1988, s. 40-47.
M. Esat Kılıçer