ÂMİRÎ, Yahyâ b. Ebû Bekir
يحيى بن أبي بكر العامري
Ebû Zekeriyyâ İmâdüddîn Yahyâ b. Ebî Bekr el-Âmirî (ö. 893/1488)
Yemenli muhaddis, fakih ve tarihçi.
816’da (1413) Yemen’in Haraz nahiyesinde doğdu. Ebü’l-Feth el-Merâgı, Ali b. İbrâhim en-Nahvî, Muhammed b. Ebü’l-Gays el-Kirmânî, Hâfız b. Fehd el-Mekkî ve babasından fıkıh, hadis, tarih ve tıp öğrenimi gördü. Çeşitli sahalarda eser veren müellif devrinde Yemen’in önde gelen âlimlerindendi. Haraz’da vefat etti.
Eserleri. 1. er-Riyâzü’l-müstetâbe* fî maǾrifeti men revâ fi’s-sahîhayn mine’s-sahâbe. Rivayet ettikleri hadisler Sahîh-i Buhârî ile Sahîh-i Müslim’de yer alan ashap hakkında bilgi veren eser ilk defa Ömer Ebû Hacele tarafından yayımlanmıştır (Bhopal 1303). Eser daha sonra da basılmıştır (Katar 1400). 2. Behcetü’l-mehâfil ve bugyetü’l-emâsil fî telhîsi’s-siyer ve’l-muǾcizât ve’ş-Şemâǿil. Müellifin 855’te (1451) tamamladığı siyer ve fıkhî meselelere dair olan bu eser Cemâleddin Muhammed el-Eşhar el-Yemenî’nin şerhiyle birlikte neşredilmiştir (I-II, Mısır 1330). 3. Gurbâlü’z-zamân. Hicretten itibaren VII. yüzyılın ortalarına kadar meydana gelen olayları ihtiva eder. 4. Beyânü’l-iǾtikad ve mâ yeksüru ileyhi ihtiyâcü’l-Ǿibâd. Kelâmla ilgili olan bu eserde akaid meseleleriyle küfür ve irtidadı gerektiren sözler (elfâz-ı küfür) üzerinde durulmaktadır (Süleymaniye Ktp., Mihrişah, nr. 439/8; Kayseri Râşid Efendi Ktp., nr. 11209/2). Diğer bazı eserleri de şunlardır: Ǿel-Uded fîmâ lâ yestagnî Ǿanhü ahad (Süleymaniye Ktp., Bağdatlı Vehbi Efendi, nr. 949), et-Tuhfetü’l-câmiǾa li’l-müfredâti’t-tıbbi’n-nâfiǾa, Vesîletü’t-tâlib ilâ neyli’l-metâlib, Bugyetü’l-merâm fî sîreti seyyidi’l-enâm.
BİBLİYOGRAFYA:
Sehâvî, ed-Davǿü’l-lâmi, X, 224; Keşfü’z-zunûn, s. 258; Şevkânî, el-Bedrü’t-tâliǾ, II, 327; Serkîs, MuǾcem, II, 1261; Brockelmann, GAL Suppl., II, 225-226; Îzâhu’l-meknûn, I, 203; II, 96; Ziriklî, el-AǾlâm, IX, 168; Kehhâle, MuǾcemü’l-müǿellifîn, XIII, 187-188; el-Kamûsü’l-İslâmî, II, 62-63; Kettânî, er-Risâletü’l-müstetrafe, s. 207-208; Müneccid, MuǾcem, IV, 109; M. Ulmann, Die Medizin im Islam, Leiden 1970, s. 286; Eymen Fuâd Seyyid, Mesâdiru târîhi’l-Yemen fi’l-Ǿasri’l-İslâmî, Kahire 1974, s. 185; Abdülhay el-Kettânî, Fihrisü’l-fehâris, II, 1131; Metin Yurdagür, Bibliyografik Bir Kelâm Tarihi Denemesi, İstanbul 1989, s. 120-121.
Abdülkerim Özaydın