ALİ DEDE, Arapzâde
(ö. 1181/1767)
Şeyh, neyzenbaşı ve bestekâr.
Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. 1117’de (1705) doğduğu ve hayatının büyük bir kısmını İstanbul’da geçirdiği bilinmektedir. Mevleviyye tarikatına intisap ettikten bir müddet sonra Kasımpaşa Mevlevîhanesi’nin neyzenbaşılığına
getirildi. 1760’ta Mehmed Şemseddin Dede’nin vefatı üzerine adı geçen mevlevîhanenin şeyhliğine tayin edildi. Bu vazifede iken vefat etti ve aynı mevlevîhanenin hazîresine defnedildi.
Kuvvetli bir mûsiki bilgisine sahip olduğu anlaşılan Ali Dede, bilhassa bestelediği saz eserleri ile şöhrete ulaşmıştır. Ancak eserleri, çok defa, Osmanlı ilim tarihinin tanınmış simalarından bestekâr ve şair Arapzâde Abdurrahman Bâhir Efendi’nin (ö. 1746) besteleri ile karıştırıldığından, zamanımıza ulaşan peşrev ve saz semâilerinin sayısı hakkında kesin bir rakam vermek mümkün değildir.
BİBLİYOGRAFYA:
Kip, TSM Saz Eserleri, s. 1, 9, 12, 18, 19, 20, 21, 34, 64, 66, 69; Zâkir Şükrü, MecmûǾa-i Tekâyâ (Akbatu), IV/3, s. 95; “Arapzade, Ali Dede”, TA, III, 261; R. Ekrem Koçu, “Ali Dede Efendi (Arabzâde, Serneyzen)”, İst.A, II, 644.
Nuri Özcan