AKSUNGUR

Kasîmüddevle Aksungur b. Abdillâh (ö. 487/1094)

Musul Atabegliği’nin kurucusu İmâdüddin Zengî’nin babası ve Halep valisi.

Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’ın memlük*ü olan Aksungur, Melikşah’ın Suriye Seferi’ne katıldı. Halep’in zaptedilmesi üzerine Kasîmüddevle unvanıyla bu şehrin valiliğine getirildi (1087). Sultan Melikşah Suriye’nin idaresini kardeşi Tâcüddevle Tutuş’a bıraktı ve onu Fâtımîler’e karşı sefere memur etti. Sultan, Aksungur ile Urfa Emîri Bozan’a da haber gönderip kuvvetleriyle Tâcüddevle Tutuş’a katılmalarını istedi. Ancak Selçuklu ordusu Trablusşam önlerine varınca Tutuş ile ihtilâfa düşen Aksungur ordudan ayrıldı, bu sebeple Tutuş geri dönmek zorunda kaldı. Bundan bir müddet sonra Melikşah’ın ölümü (1092) üzerine tahtta hak iddia ederek saltanat mücadelesine atılan Tutuş, önce Halep üzerine yürüdü. Aksungur, Tutuş’a mukavemet etmeyip onun emrine girdi, fakat daha sonra Emîr Bozan ile birlikte Tutuş’tan ayrıldı ve Selçuklu tahtının asıl vârisi Berkyaruk b. Melikşah’ın tarafına geçti. Tutuş bu durumda Berkyaruk ile savaşı göze alamayarak asker toplamak gayesiyle Suriye’ye döndü. Bozan ile Aksungur’un böylesine kritik bir anda kendisinden ayrılmalarını ihanet olarak kabul eden Tutuş, onlarla hesaplaşmak için tekrar Halep önlerine geldi. Ruyân köyü yakınındaki savaşta Aksungur’u mağlûp edip esir aldı ve öldürttü (1094).

Sultan Melikşah’a sadakatle bağlı olan Aksungur halka çok iyi davranır, onların hak ve hukukunu korumaya itina gösterirdi. Yönetimi altındaki bölgelerde adalet ve emniyet hüküm sürmüştür.

BİBLİYOGRAFYA:

İbnü’l-Kalânisî, Târîhu Dımaşk, (nşr. Süheyl Zekkâr), Dımaşk 1403/1983, s. 196-204, 208-212; Râvendî, Râhatü’s-sudûr (trc. Ahmed Ateş), Ankara 1957, I, 127; İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, X, 136, 150, 162, 168, 180, 199, 202-203, 220-224, 232-233, 245, 258, 391, 420; İbn Kesîr, el-Bidâye, XII, 126, 130, 137, 140, 144-145, 147; Suhayl Zakkar, The Emirate of Aleppo, Beyrut 1391/1971, s. 210, 219-220, 226-233; Ali Sevim, Biyografilerle Selçuklular Tarihi (İbnü’l-Adîm, Bugyetü’t-taleb fî târîhi Haleb, Selçuklularla İlgili Kısımlardan Seçmeler), Ankara 1982, s. 62-71; a.mlf., Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi, Ankara 1983, s. 2-5, 9, 13, 113, 127, 129, 133-142, 145-150, 157-161; “Aksungur”, İA, I, 275; H. A. R. Gibb, “Ak Sunkur”, EI² (İng.), I, 314.

Coşkun Alptekin