AKIDETÜ İBN DAKIKI’l-ÎD
عقيدة ابن دقيق العيد
Şâfiî âlimlerinden Takıyyüddin Muhammed b. Ali b. Dakıku’l-Îd’in (ö. 702/1302) akaide dair risâlesi.
Kâtip Çelebi tarafından İbn Dakıku’l-Îd’e nisbet edilen (bk. Keşfü’z-zunûn, II, 1157) risâle ilâhiyyât*, nübüvvât*, sem‘iyyât* ve imâmet konularından oluşur. Âlemin yaratılışı bahsi ile başlayan ilâhiyyât kısmında, hudûs delili açıklandıktan sonra Allah’ın sıfatları, yön ve mekândan tenzihi, istivâ*, irade hürriyeti, Allah’ın görülmesi (rü’yetullah*), kulların fiilleri ve Allah hakkında mecburiyet (vücûb* alellah) fikrinin reddi gibi konular anlatılır. Nübüvvât kısmında, peygamberliğin mûcize ile ispatı, Hz. Muhammed’in nübüvveti ve Kur’an’ın i‘câz* yönleri kısaca zikredilir. Risâle, nasların bildirdiği ve aklın mümkün gördüğü sem‘iyyât konularını sıraladıktan sonra ilk dört halifenin fazilet sırası ve imâmetin şartları bahsiyle sona erer. Eserin bugüne kadar rastlanan tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi’ndedir (Şehid Ali Paşa, nr. 1803/3).
Sekiz varaktan oluşan risâlenin büyük bir kısmı Allah’ın sıfatları konusuyla ilgilidir. Ehl-i sünnet akîdesini işleyen bu küçük risâlenin bilinen tek şerhi İbrâhim b. Ebû Şerîf el-Kudsî’nin el-İkdü’n-nazîd adlı eseridir.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Dakıku’l-Îd, Akıde, Süleymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, nr. 1803/3, vr. 60b vd.; Keşfü’z-zunûn, II, 1157; Hediyyetü’l-ârifîn, I, 25.
Yusuf Şevki Yavuz