AHLÂKU’n-NEBÎ

أخلاق النبي

Ebü’ş-Şeyh el-İsfahânî’nin (ö. 369/979) Hz. Peygamber’in şemâil ve ahlâkına dair eseri.

Tam adı Ahlâku’n-nebî ve âdâbüh veya Mâ zükire fî hulukı Resûlillâh ve keremih ve kesreti ihtimâlih ve şiddeti hayâǿih ve Ǿafvih olan eser, Hz. Peygamber’in ahlâk ve şemâil*ine dair rivayetleri ihtiva etmektedir. Her rivayetin ayrı bir senede dayandırıldığı kitap sekiz bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölüm bir mukaddime ile ashâb-ı kirâmın Hz. Peygamber hakkında verdiği bilgiler; ikinci bölüm onun ahlâkı, cömertliği, öfkesine hâkimiyeti, hayâ duygusu, af ve müsamahası; üçüncü bölüm cesareti, tevazuu, çeşitli olaylar karşısında gösterdiği farklı tavırları, merhameti ve yumuşak huyluluğu; dördüncü bölüm güler yüzlülüğü, şakası, yürümesi, konuşması ve giyim tarzı; beşinci bölüm harp âletleri, ev eşyası, temizlik ve süs malzemesi; altıncı bölüm Kur’an okuyuşu, ibadet hayatı; yedinci bölüm yiyip içtiği ve sevdiği yemek ve meşrubat, evlilik hayatı, cemiyetle olan ilişkileri; sekizinci bölüm ashabıyla olan çeşitli münasebetleri, yolculukları, mesciddeki ibadetleri gibi hususları ihtiva etmektedir.

Ahlâku’n-nebî Ebü’l-Feyz Ahmed b. Sıddîk ve Ebü’l-Fazl Abdullah b. Muhammed es-Sıddîk adlı kardeşler tarafından Kahire’de neşredilmiştir (1378/1958). Eseri Ahmed Muhammed Mürsî yine Kahire’de (1392/1972) ve Dr. Seyyid el-Cümeylî de Beyrut’ta (1406/1986, 2. bs.) tekrar yayımlamışlardır. Eserin Ebû Bekir Muhammed b. Velîd et-Turtûşî tarafından yapılan muhtasarı Millet Kütüphanesi’nde bulunmaktadır (Feyzullah Efendi, nr. 1308/2, vr. 36ª-68ª).

BİBLİYOGRAFYA:

Ebü’ş-Şeyh, Ahlâku’n-nebî ve âdâbüh (nşr. Seyyid el-Cümeylî), Beyrut 1406/1986; Zehebî, Tezkiretü’l-huffâz, III, 945-946; Ziriklî, el-AǾlâm, IV, 264; Kehhâle, MuǾcemü’l-müǿellifîn, VI, 114; Sezgin, GAS, I, 200-201; Kettânî, er-Risâletü’l-müstetrafe, s. 51; Müneccid, MuǾcem, IV, 53-54.

A. Osman Koçkuzu