ADLÎ ALTIN
II. Mahmud zamanında basılan altın sikkelerden biri.
II. Mahmud’un tahta çıkışının on dördüncü yılında darbedilen ve mahlasına nisbetle “Adlî” adıyla anılan bu sikkeler tam, yarım ve çeyrek olmak üzere üç çeşit idi. 1822 yılında tamı 12, yarımı 6, çeyreği ise 2.5 kuruşa (yüz para) geçiyordu. Daha sonra “atîk adlî” adını alacak olan bu altınlar 19 kırat ayarında idi ve tarife değerleri üzerinden diğer altınlarla mübadelesinde hazineye önemli kâr sağlıyordu.
Adlî altınların bir yüzünde II. Mahmud’un tuğrası, diğer yüzünde “Duribe fî Dâri’l-hilâfeti’l-aliyye” ibâresi vardı. Üzerindeki yazının azlığı sebebiyle, kısa bir süre sonra, Akdeniz adalarında kalpazanlar tarafından taklitleri yapılarak piyasaya sürülmüştü. Bunun üzerine tuğralı yüzün etrafına “Sultân-ı Selâtîn-i Zamân Mahmûd Hân”, diğer yüzün ortasına “Duribe fî Kostantiniyyeti’l-mahrûse”, çevresine de “Dâme mülkühû ve saltanatühû” ibâresi yazılarak 1239’da (1823) yeniden tedavüle çıkarılmıştır. 17 kırat ayarındaki bu yeni altınlara “cedîd adlî” adı verilmiştir.
BİBLİYOGRAFYA:
Cevdet Paşa, Târih, İstanbul 1309, XII, 53-54, 85; İsmail Galib, Takvîm-i Meskûkât-ı Osmâniyye, Kostantiniyye 1307, s. 410-411; Hasan Ferid, Nakd ve İ‘tibâr-ı Mâlî, 1. Kitab, İstanbul 1330, s. 210; Pakalın, I, 21; Nuri Pere, Osmanlılarda Mâdenî Paralar, İstanbul 1968, s. 241, 245; İbrahim Artuk - Cevriye Artuk, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslâmî Sikkeler Kataloğu, İstanbul 1974, II, 678; Anistas el-Kermilî, en-Nükudü’l-ǾArabiyye ve’l-İslâmiyye ve Ǿilmi’n-nümmiyyât, Kahire 1987, s. 243-244.
İbrahim Artuk