ABDURRAHMAN b. EBZÂ
عبد الرحمن بن أبزى
Abdurrahmân b. Ebzâ el-Huzâî (ö. 70/689 civarı)
Kur’ân-ı Kerîm ve fıkıh konularındaki bilgisiyle tanınan sahâbî.
Sahâbî olan babası da kendisi gibi Huzâaoğulları’nın âzatlısı idi. Mekke’de doğdu. Kur’ân-ı Kerîm üzerindeki derin bilgisi sebebiyle, efendisi ve Hz. Ömer’in Mekke valisi Nâfi‘ b. Abdülhâris, halife ile görüşmeye giderken onu yerine vekil bıraktı. Bu tercihin sebebini soran Ömer’e Nâfi‘, “Mekke halkı içinde Kur’an’ı en iyi okuyan ve ilâhî emirleri en iyi bilen odur” diye cevap vermiştir (bk. Müslim, “Salâtü’l-müsâfirîn”, 269). Abdurrahman, Sıffîn’de Hz. Ali’ye biat eden ashap arasında yer aldı. Daha sonra Ali onu Horasan’a vali tayin etti (658).
İbn Hibbân, Abdurrahman’ı tâbiîlerden sayar, ancak İmam Buhârî ve Ebû Hâtim gibi muhaddisler onun ashaptan olduğunu belirtmişlerdir; hatta Ebû Hâtim, Hz. Peygamber’in arkasında namaz kıldığını ifade etmiştir. Nitekim Resûlullah’ın dağıttığı ganimetlerden hisse aldığına dair kendi rivayeti de bunu göstermektedir (bk. Buhârî, “Selem”, 7).
Doğrudan Hz. Peygamber’den rivayet ettiği hadislerden başka (bk. Müsned, III, 406-407), Ebû Bekir, Ali, Ömer, Ammâr, Übey b. Kâ‘b (bk. Müsned, V, 122-125) gibi büyük sahâbîlerden naklettiği rivayetleri Kütüb-i Sitte’de yer almıştır. Kendisinden de oğulları Saîd ve Abdullah, ayrıca Şa‘bî, Ebû İshak es-Sebîî ve diğer bazı tâbiîler hadis rivayet etmişlerdir.
Hayatının ileri dönemlerinde Kûfe’ye yerleşen Abdurrahman’ın nerede vefat ettiği bilinmemektedir.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Sa‘d, et-Tabakatü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968, V, 462; Müsned, III, 406-407; V, 122-125; Buhârî, “Selem”, 7; a.mlf., et-Târîhu’l-kebîr (nşr. Abdurrahman b. Yahyâ el-Yemânî v.dğr.), Haydarâbâd 1360-80/1941-60 → Diyarbakır, ts. (el-Mektebetü’l-İslâmiyye), V, 245; Müslim, “Salâtü’l-müsâfirîn”, 269; İbn Ebû Hâtim, el-Cerh ve’t-ta‘dîl, Haydarâbâd 1371-73/1952-53 → Beyrut, ts. (Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye), V, 209; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gabe (nşr. Muhammed İbrâhim el-Bennâ v.dğr.), Kahire 1390-93/1970-73, III, 422-423; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâǿ, III, 201-202; İbn Hacer, el-İsâbe, Kahire 1328, IV, 149; a.mlf., Tehzîbü’t-Tehzîb, VI, 132-133.
Raşit Küçük