ABDÂN el-MERVEZÎ
عبدان المروزي
Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. Îsâ el-Mervezî (ö. 293/906)
Muhaddis, Şâfiî fakihi.
Abdân diye şöhret bulduğu için birçok kaynakta Abdân b. Muhammed olarak zikredilen Abdullah, 220’de (835) Merv’de doğdu. Horasan bölgesi muhaddislerinden hadis tahsil ettikten sonra Irak ve Hicaz’a gitti; orada da Kuteybe b. Saîd, Ali b. Hucr, Ebû Küreyb gibi âlimlerden hadis okudu. Hicaz’dan Mısır’a geçerek İmam Şâfiî’nin talebelerinden Şâfiî fıkhını öğrendi ve daha sonra memleketine döndü. Muhaddis ve fakih Ahmed b. Seyyâr’dan (ö. 268/881) sonra Horasan bölgesinde Şâfiî mezhebini yayan ikinci kişi oldu. İbn Seyyâr’ın ölümünü takip eden yıllarda Şâfiîler’in çeşitli konularda karşılaştıkları meseleler için baş vurdukları yegâne âlim o idi. Yahyâ b. Muhammed el-Anberî, Ebû Ahmed el-Assâl ve Ebü’l-Kasım et-Taberî gibi devrin tanınmış âlimleri onun talebesi olmuştur. Merv’de vefat etti.
Yüz cüzden meydana gelen Kitâbü’l-Marife adlı eseri, ashabın hayatını ve rivayetlerini tanıtan temel kaynaklardandır. İbn Hacer’in el-İsâbe’de sık sık atıfta bulunduğu bu eser günümüze ulaşmamıştır. Kaynaklarda Abdân’ın Kitâbü’l-Muvattaf adlı başka bir eseri de zikredilmektedir.
BİBLİYOGRAFYA:
Hatîb, Târîhu Bagdâd, Kahire 1349/1931, XI, 135; Zehebî, Tezkiretü’l-huffâz, Haydarâbâd 1375-77/1955-58, II, 687-688; a.mlf., AǾlâmü’nnübelâ, XIV, 13-14; Sübkî, Tabakatü’ş-ŞâfiǾiyye (nşr. Mahmûd Muhammed et-Tanâhî#Abdülfettâh Muhammed el-Hulv), Kahire 1383-96/1964-76, II, 297-298; Kettânî, er-Risâletü’l-müstatrafe (nşr. Muhammed el-Muntasır), Dımaşk 1383/1964, s. 126-127; Hediyyetü’l-ârifîn, I, 442; Îzâhu’l-meknûn, II, 334.
Ali Yardım