ABDAL MURAD
Osmanlı Devleti’nin kuruluşuna ait menkıbelerde adı geçen Anadolu abdallarından biri.
Güldeste sahibi Belîğ’e göre Abdal Murad, Bursa’nın fethinden önce Buhara’dan Bursa’ya gelen kırk abdaldan biridir. Bursa’nın fethinde (1326) Orhan Gazi’ye yardım etmiş, fetihten sonra vefat edince bugünkü türbesinin bulunduğu
yere defnedilmiştir. Menkıbelere konu olan kocaman kılıcı ile yılan şeklindeki tunç topuzunun XVII. yüzyılda türbede bulunduğu söylenmekte ise de XIX. yüzyılın sonlarında bunların ortadan kalktığı anlaşılmaktadır. Avrupalı seyyahlara dayanarak bilgi veren Hasluck ile Belîğ’in ve Evliya Çelebi’nin kılıçla ilgili rivayetleri farklıdır.
Evliya Çelebi, Abdal Murad adına Orhan Gazi tarafından yaptırılan tekkeye yine Orhan Gazi’nin binden fazla bakır kapkacak vakfettiğini, çevresinin bir mesire yeri olduğunu anlatırken, tekkenin o devirde Bektâşîler’in elinde bulunduğunu söyler. Âşıkpaşazâde ile Şakaik Tercümesi’nde farklı bilgiler bulunmakla birlikte, gerek bunlarda, gerekse Âlî ve Hoca Sâdeddin’de Abdal Murad’ın Hacı Bektâş-ı Velî ile olan münasebetine dair bir işaret yoktur. XX. yüzyılın başlarına kadar Bektâşî tekkesi olarak varlığını sürdüren Abdal Murad Tekkesi, XVII. yüzyılın ikinci yarısından önce Bektâşîler’in eline geçmiş olmalıdır. Türbe ve zâviyenin, Alacahırka semtinin yukarısında bulunan kireç ocağının üst tarafında bugün yalnızca kalıntıları vardır.
BİBLİYOGRAFYA:
Âşıkpaşazâde, Târih (nşr. Âlî Bey), İstanbul 1332, s. 200; Mecdî, Şakaik Tercümesi, İstanbul 1269, I, 34; Hoca Sâdeddin, Tâcü’t-tevârîh, İstanbul 1279-80, II, 407; İsmâil Belîğ, Güldeste, Bursa 1302, s. 212; Hammer (Atâ Bey), I, 160-162; Bursa Coğrafyası (Coğrafya Encümeni Neşriyâtından), İstanbul 1927, s. 98, 158; F. W. Hasluck, Christianity and Islam under the Sultans, Oxford 1929, I, 230; M. Fuad Köprülü, İlk Mutasavvıflar, Ankara 1981, s. 339; a.mlf., “Abdal Murad”, Türk Halk Edebiyatı Ansiklopedisi, İstanbul 1935, I, 60; Kâzım Baykal, Bursa ve Anıtları, İstanbul 1982, s. 71; V. Cuinet, La Turquie d’Asie, Paris 1984, IV, 129.
Orhan F. Köprülü